نخستین نشست «مانکن» با موضوع «بررسی حضور کودکان و نوجوانان در فضای مجازی و صیانت از آنها» شب گذشته ۲۳ اسفندماه با حضورمحمدحسین سیاح‌ طاهری، پژوهشگر علوم اجتماعی در صفحه اینستاگرام کانون اندیشه جوان برگزار شد.

وی در ابتدای نشست اظهار کرد: در رابطه با ساسی مانکن بحث مفصل هست و شاید نیازمند پژوهش جداگانه ای باشد. تخصص من عرصه موسیقی نیست و از زاویه فضای مجازی و کودک و نوجوان به این مسئله نگاه می کنم و وارد آن میشوم. بهتر است یک پژوهش و مطالعه عمیقی در این رابطه صورت بگیرد ولایه های این قضیه موشکافی شود. اولین بحثی که مطرح میشود این است که ایشان در دو سه سال گذشته کلیپ هایی منتشر کردند که بازخورد زیادی داشته است و افراد زیادی آن را دیدند و دابسمش کردند. اولین عنوان، عنوان جنتلمن بود که خیلی رسانه ای شد و افراد زیادی در مدارس آهنگ ایشان را تکرار کردند. این امر موجب شد سوالات زیادی در ذهن دغدغه مندان ایجاد شود از جمله اینکه چرا کلیپی که سطح بالایی ندارد اینقدر گسترش پیدا کرد. تحلیلهای مختلفی از این مسئله بیان شد.

وی در ادامه به تحلیل های مختلف این مسئله اشاره کرد و گفت: برخی آن را در لایه موسیقی بردند و گفتند برخی خوانندگان معروف محدودیت دارند، لذا اینها عرصه را در دست میگیرند. برخی با طعنه و کنایه گفتند اینها در ایران و زیر بلیت جمهوری اسلامی بودند، چرا نتوانستید اینها را جذب کنید. برخی از زاویه شادی مسئله را نقد و بررسی کردند و گفتند جامعه ما جامعه افسرده ای است و هرچیزی منجر به شادی شود مورد استقبال قرار میگیرد. برخی در لایه رسانه ای موضوع را تحلیل کردند و گفتند صدا و سیما به عنوان رسانه ملی و اصلی چقدر توانسته با خواست اکثریت جامعه خودش را نشان دهد. تحلیل دیگر تحلیل اقتصاد سیاسی بود. برخی به ماجراهای پشت پرده ساسی مانکن و مافیای موسیقی زیرزمینی توجه کردند و اینکه اینها گردش مالی زیادی دارند و از طریق سایتهای شرط بندی تامین مالی میشوند. در یک لایه دیگر هم بحث تغییر فرهنگی را مبنا قرار دادند و گفتند این جنبش پورنوگرافیک است و همه نهادهای تربیتی و آموزشی را به رگبار بستند و گفتند جمهوری اسلامی حد و مرزی ندارد و مردم ما حداقلهایی که برای یک جامعه سالم نیاز است را از دست دادند.

پژوهشگر علوم اجتماعی ادامه داد: نمیخواهم بگویم همه این تحلیلها غلط است ولی هر کدام از یک زاویه به مسئله نگاه میکنند. واقعیت این است که ما در یک جامعه دوقطبی زندگی میکنم. از یک طرف بخشهایی از جامعه به شدت به سمت مدرنیته حرکت میکند و بخشهایی از جامعه به شدت در برابر امواج سهمگین مدرنیته مقاومت میکند. در همین سال گذشته حدودا بیست میلیون نفر در تشییع جنازه قاسم سلیمانی شرکت کردند. این نشان میدهد صفر و یک دیدن جامعه ما درست نیست. اگرچه ما در زمینه شاد کردن مردم دچار مشکل هستیم و آنطور که شاید و باید نتوانستیم زبان مشترک برای مخاطبان پیدا کنیم ولی شادی به هر نحو را هم قبول نداریم؛ یعنی نگاه جمهوری اسلامی این نیست که ما به هر قیمتی شادی کنیم و شادی همراه با تخدیر را قبول نداریم. شادی نباید ما را از حالت طبیعی خودش خارج کند. با این حال ما هنوز نتوانستیم زبان مشترک برای شاد کردن مردم پیدا کنیم ولی راهمان را پیدا خواهیم کرد. ما به عنوان یک جامعه انقلابی که موسیقی را مطلقا حرام نکرده است راهمان را پیدا میکنیم و باید موسیقی خاص خودمان را پیدا کنیم و در این زمینه گام هایی برداشته شده است.

وی در ادامه به عوامل جذابیت ساسی مانکن اشاره کرد و تصریح کرد: عامل جذابیت کار ساسی مانکن بحث جنسیتی نیست و اتاق فکری که دارد به ایشان مشورت میدهد به عوامل مختلف توجه دارد؛ از جمله تاکید کردن بر لذت بردن به هر طریقی که خودش جذابیت دارد. حتی خود رقص به عنوان یک کانتکسی که جذاب هست و به تعبیر روشنفکران جزء هنرهای بدنی است بر جذابیت کار او افزوده است. در کنار آن میبینید که در کارهایش ارجاعات سیاسی هم میدهد. کنار هم قرار گرفتن این عوامل باعث شده است افراد جذب او شوند. مثلا شما میبینید که در آهنگ دکتر از یک خانم باحجاب استفاده میکند. این برای این است که اقشار مختلف جامعه را به خودش نزدیک کند و یک فضای خودمانی و نزدیک ایجاد کند. البته آنچه بیش از همه موجب میشود افراد جذب این ترانه و چیزهای شبیه به آن شوند همان هرزگی جنسی است. جاذبه جنسی در همه دنیا حرف اول را میزند. در همه دنیا گروه های موسیقی که بیشترین بیننده را دارند بر جاذبه جنسی سوار میشوند و جاذبه جنسی در همه اقشار دنیا مشتری خاص خودش را دارد.

سیاح طاهری در ادامه تاکید کرد: نکته دیگری که باید عرض کنم این است وقتی کلیپ ایشان منتشر شد بخشی از جامعه ما با ایشان همراهی کردند برای اینکه ایشان این موسیقی را در یک فضای شاد مطرح کرد؛ ولی در یک افقی نشان داد اگرچه ظاهرش شادی است ولی هدف، شکستن همه خط قرمزهایی است که جامعه ایرانی آن را پذیرفته است؛ مثل غیرت خواهری و برادری که همه جامعه آن را قبول دارد. آنچه در این کلیپ اتفاق افتاد این بود که بر خلاف کلیپ های قبلی عموم خانواده ها با این مسئله مخالفت کردند و نارضایتی خودشان را در چهره و اخم خودشان نشان دادند.

وی در بخشی از سخنانش به ویژگی تاثیرپذیری نوجوانان اشاره کرد و گفت: در رویکردهای جدیدتر به نوجوانی، نوجوان را به عنوان یک همه چیز خوار فرهنگی معرفی میکنند یعنی نوجوان تمایل دارد همه چیز را تجربه کند، سعی میکند از همه سوپرمارکتهای فرهنگی ابزاری را بردارد و هر آنچه متناسب با ذائقه اش هست را مصرف کند. پس اگر چه ذائقه نوجوانان تغییر کرده است ولی اگر بخواهیم کار کنیم هنوز راه باز است.

وی در ادامه به نقش فضای مجازی در گسترش بی اخلاقی جنسی اشاره کرد و گفت: برخی میگویند این آسیبها در فضای جامعه وجود دارد و چه فضای مجازی باشد و چه فضای مجازی نباشد این اتفاقات خواهد افتاد. فضای مجازی فقط یک آینه است که در جلوی جامعه ما قرار گرفته است و دارد آن را نمایش میدهد ولی به نظر میرسد این تحلیل دقیق نیست. شبکه های اجتماعی یک ویژگی های ذاتی و ماهوی دارند که منجر به افزایش تمایل افراد به سوی امر جنسی میشود. اولین ویژگی بحث فرامکانی بودن است. در نسل رسانه های قبلی اگر میخواستید به چیزی دست پیدا کنید باید با تلاش فراوانی به آن میرسیدید ولی الآن به خاطر شرایط فرامکانی، محدودیت های مکانی از بین رفته است و ارتباطات از شکل سنتی خودش خارج شده است. ویزگی بعدی فرازمانی بودن فضای مجازی است که هر لحظه از زمان اراده کنید به چیزی برسید به آن میرسید و زمان مانع شما نمیشود.

وی ادامه داد: ویژگی بعدی سهل الوصول بودن است؛ یعنی نه هزینه مادی دارد و نه هزینه آبرویی دارد. ویژگی بعدی این است که دسترس پذیر است. اگر شما در خانه ماهواره داشته باشید، باز هم نمیتوانید هر لحظه ساسی مانکن را پیدا کنید ولی در فضای مجازی هر چیزی راحت قابل دسترسی است و محتوای مستهجن به راحتی در اختیار شما میگیرد. این بی پرده بودن موجب لجام گسختگی جنسی میشود؛ یعنی سالم ترین آدم ها هم در این محیط قرار بگیرند، فضا افراد را به سمتی میبرد که کارهایی را تجربه کنند که در فضای عادی آن را به دست نمی آوردند. همه اینها باعث میشود فضای مجازی مشکلات امر جنسی را تشدید کند یا تغییر ماهیت دهد یعنی آسیب های جدید ایجاد کند. اساسا هر چیزی که در دسترس باشد، چه محتوای جنسی، چه مواد مخدر و … امکان استفاده از آن را افزایش پیدا میدهد.

وی در ادامه به نقش خانواده ها در جلوگیری از آسیب های فضای مجازی اشاره کرد و اظهار کرد: برخی اوقات خانواده ها  از شان والدینی خودشان پایین آمدند و فکر کرند به واسطه اینکه این فضا فضای در دسترسی است آنها هیچ اراده ای از خودشان ندارند. برخی والدین میگویند دوره کنترل کردن و سختگیری کردن گذشته است و اساسا ما نمیتوانیم نظارت کنیم. برخی هم میگویند اصلا درست نیست مواجهه کنیم و باید بگذاریم خوب و بد را ببیند و خودش تشخیص دهد و نهایتا ما باید سواد رسانه ای او را بالا ببریم. این تعابیر، تعابیر درستی نیست و در هیچ جای دنیا پذیرفته نشده است که کودکان و نوجوانان رها باشند. دلایلی هم برای این مسئله وجود دارد از جمله اینکه والدگری والدین در جامعه رها نشده است. مثلا شما میبیند که والدین در محیط پارک از کودکان خودشان مراقبت میکنند. پس طبیعتا همانطور که والدین محیط مدرسه فرزندشان را انتخاب میکنند میتوانند بر محیط فضای مجازی او هم نظارت کنند.