نهمین نشست از سلسله گفتگوهای تشکل های دانشحویی با موضوع بررسی نقش تشکّل­های دانشجویی در مورد ازدواج در کانون اندیشه جوان برگزار شد.

در این نشست خانم خلج دبیر انجمن اسلامی دانشجویان آزادی­خواه دانشگاه شهید بهشتی، خانم زارعی دبیر فرهنگی جامعه ­اسلامی دانشجویان، جناب حسین فداکاری نماینده بسیج دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی و محمد مهدی رضایی نماینده انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در این خصوص به بحث و تبادل نظر پرداختند.

خلج در ابتدای این نشست بیان داشت: در دهه­ های گذشته برخلاف دهه­های اخیر بیشترِ نگاه به ازدواج نگاه دینی بوده و کمتر مثل امروزه به ازدواج به عنوان یک پدیده اجتماعی نگاه می­شده است و شخصیت و حق زنان در زندگی زناشویی چنان مورد توجه قرار نمی­گرفته. معمولا خانواده ­ها در تصمیم­گیری افراد مؤثر بودند، اما این فرآیند در سالهای اخیر تغییر کرده و عنصر مردسالاری در خانواده بهبود پیدا کرده و رابطه پدر و دختر که تحت تأثیر رابطه مردسالاری بوده به رابطه­ ی نسبتا دوستانه تبدیل شده است و این درنتیجه ­ی بیشتر شدن آگاهیِ اجتماعیِ بوجود آمده در جامعه امروز ما است. همچنین جایگاه خانم­ ها در جامعه ما وضع بهتری پیدا کرده و زنان شخصیت و منزلتی یافته ­اند که در نتیجه آن دیگر نیازی نمی­ بینند که مردان از آنها حمایت کنند و این امر موجب افزایش انتظارات و سن ازدواج آنها شده است.

پس از سخنان خلج، زارعی اینگونه افزود: محیط دانشگاه محیط مناسبی برای ازدواج است و دانشگاه می­تواند زمینه ­ی آشنایی بهتر و بیشتر را فراهم می­کند که البته شکل و شیوه آن مهم است و باید از راه و شیوه درست آن صورت گیرد و نهاد مقام معظم رهبری و تشکل­های دانشجویی در این زمینه نقش مهمی دارند و باید زمینه­ های آسان کردن این امر مقدس را در دانشگاه ­ها فراهم آورند. اما متأسفانه لایحه افزایش سن ازدواج یکی از مشکلات ایجاد شده توسط مسئولین در باب امر ازدواج است و مسئولین بجای سعی در کاهش مشکلاتِ بر سر راه جوانان به آنها دامن می­زنند.

در ادامه نشست آقای فداکاری به میزان بالای موفقیت ازدواج ­های دانشجویی اشاره کرد و بیان داشت: ازدواج ­های دانشجویی موفق­ترین ازدواج ­های کشورند و کمترین میزان طلاق را در بین ازدواج­ ها شامل می­ شوند و این در حالی است که از طرف بسیج و نهاد مقام معظم رهبری هیچ کمک قابل توجهی در این زمینه به این امر نمی­ شود.همچنین طبق آمارهای رسمی ازدواج ­های در سنین پایین بسیار پایدار­تر از ازدواج ­های در سنین بالا بوده  است. قانون اساسی ما تصریح می­کند که تمام قوانین باید در جهت ازدواج آسان، پاسداری از قداست خانواده و تحکیم روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی باشد. مطابق این قانون بالادستی چه مجلس و چه دولت موظف است هرکاری را برای تسهیل این امر انجام دهد. در ادامه این قانون در سال ۸۴ قانونی تحت عنوان قانون تسهیل ازدواج گذاشته شد که متأسفانه دولت در این سیزده سال هیچ­کدام از آنها را اجرا نکرده است و از سال ۱۳۸۳ تا ۹۴ دو سال میانگین سن ازدواج خانم­ها و آقایان افزایش پیدا کرده.

بالا رفتن سن ازدواج نتیجه تغییر در ارز­ش­های جامعه

محمد مهدی رضایی در ادامه این نشست بیان داشت: ما در دهه ۶۰ شاهد ازدواج­هایی بودیم که در آنها دختر می­گفت من فقط می­خواهم زن یک جانباز باشم اما در دهه ۹۰ ما یک مواجهه بد با غرب و اقتصاد آن داریم، مواجه ه­ای که دیگر ارزش­ ها را در نظر نمی­ گیرد و تنها متوجه سود و منفعتِ در روابط است در صورتی که در جامعه اسلامی بیشتر رشد معنوی فرد باید مورد توجه باشد. امیرالمؤمنین(ع) روز بعد از ازدواج با حضرت زهرا(س) در جواب رسول خدا(ص) که در مورد ایشان از امیر مؤمنان سؤال کردند، حضرت زهرا(س) را بهترین همراه و یاور در راه اطاعت خدا دانست، درنتیجه اصل در ازدواج رشد معنوی است. امروزه اگر شرایط ازدواج هم برای جوانان فراهم شود معلوم نیست که  آمار ازدواج بیشتر شود چرا که ارزش ­ها تغییر کرده و در نتیجه­ ی این تغییر ارزش ­ها سن ازدواج بالا رفته و تجرد دائمی فزونی یافته است و این مضاف بر این است که طبقه­ ی مرفه­ی که الگوی طبقه ضعیف است اهل ازدواج و تشکیل خانواده نیست.

خانم خلج در ادامه این نشست عنوان کردند که در جامعه­ ی امروز ازدواج ­ها بیشتر ذیل دغدغه ­های اجتماعی شکل­ می­گیرد و نه ذیل امور و دغدغه­ های دینی. در گذشته به دلیل کم بودن آگاهی ­های اجتماعی زنان حاضر بودند در شرایط سخت نیز با همسر خود و حتی در کنار دیگر اعضای خانواده زندگی کنند اما امروزه به دلیل حضور دختران در جامعه دانشگاهی و بالاتر رفتن آگاهی­ های اجتماعی آنان این فضا کمتر مشاهده می­ شود. او در ادامه به کمبود آموزش­های جنسی به عنوان یکی از عوامل مهم تأثیر گذار در امر طلاق اشاره کرد و بیان داشت که دانشگاه­ ها و واحدهای درسی ما به هیچ عنوان این مسئله را مورد توجه قرار نمی­دهند و دانشگاه که می­تواند محل مناسبی برای تبیین این قضیه باشد این مسئله را مورد بی­ توجهی و غفلت قرار داده است. او همچنین به عدم امکان آورده شدن آمار طلاق ­های عاطفی اشاره کرد و افزود از این جهت نمی ­توان به آمارهایی که در خصوص طلاق­ ها و از جمله طلاق­ های دانشجویی گفته می­شود چنان توجهی کرد.

خانم زارعی نیز در ادامه به بهتر بودن ازدواج در سنین پایین اشاره کرد و بیان داشت: ازدواج قبل از دوران ورود به دانشگاه نه تنها آسیب­ زا نیست بلکه به مراتب بهتر از زمانی است که افراد وارد دانشگاه شده ­اند و شخصیّت شان شکل گرفته است. او در ادامه سخنان خود دانشگاه را محمل مناسبی برای شناخت شخصیت فرد از خود برای ازدواج دانست و افزود که فرد باید بتواند در دوران تحصیل خود در دانشگاه این شناخت را بدست آورد و دانشگاه باید این شرایط را برای او مهیا و فراهم کند. او افزود: ما نباید تنها منتظر آموزش دانشگاه ­ها در خصوص آموزش ازدواج و ارائه الگوی خانواده مطلوب باشیم بلکه خود به عنوان دانشجو باید این مهم را پیگیری کرده و در جهت یادگیری آن بکوشیم.

علت اصلی طلاق بالاتر رفتن سن ازدواج

فداکاری در ادامه سخنان خود به ذکر علت اصلی طلاق پرداخت و بیان داشت: علت اصلی طلاق بر اساس آمار معتبر بالاتر رفتن سن ازدواج است. افراد هنگامی که سنشان بالا می­رود به دلیل تکمیل شدن شخصیت شان نمی­توانند یا سخت می­ توانند دیگری را به عنوان شریک زندگی خود تحمل کنند و همین باعث مشاجرات بعدی و طلاق­ هایِ در نتیجه آن می­ شود.

محمد مهدی رضایی نیز در ادامه سخنان فداکاری را مبنی بر ازدواج دیرهنگام که باعث طلاق­ های زودهنگام می­شود مورد تأیید قرار داد و افزود بی­آرمانی همه­ ی زندگی ما را فراگرفته و تشکّل­ ها نباید به آن دامن بزنند، بلکه باید شرایط را برای آرمانی ­تر شدن حرکت­ ها و فعالیّت ­ها فراهم کنند.

در پایان نیز حاضران در جلسه به نقش تشکل­ ها در تسهیل فرآیند ازدواج در بین دانشجویان اشاره کردند. خانم زارعی مطالبه ­گری و آگاهی ­سازی تشکل ها را از جمله وظیفه تشکّل­ ها دانست، فداکاری همکاری تشکّل­ ها با نهاد رهبری و رضایی نیز مطالبه NGOها از دولت در باب اجرای قانون ­های مربوط به ازدواج را در این خصوص مهم برشمردند.