در چهارمين قسمت از سلسله جلسات كانون انديشه جوان با عنوان «ما و تركيه»، موضوع «بررسي تبادلات فرهنگي ايران و تركيه» مورد بحث و بررسي قرار گرفت.

در بخش اول اين نشست، حجت الاسلام دكتر يحيي جهانگيري، با اشاره به لزوم شناخت وضعيت بر اساس داده هاي دقيق در تبادلات فرهنگي گفت: بدون اين شناخت، هرگونه سخن و برنامه ريزي، ابهام ها و كج فهمي ها را بيشتر ميكند، چرا كه تبادل فرهنگي نيازمند شناخت دقيق است، و وقتي سخن از تبادل ميشود، صرفاً به معناي صادرات نيست و در تعامل واردات نيز اتفاق مي افتد.

وي با تأكيد بر تأمل در سياست هاي فرهنگي تركيه در تبادلات بين المللي اظهار داشت: تركيه بر خلاف ما كه هنوز هم تبادل فرهنگي را محدود در متن مي دانيم، در حوزه فيلم و سينما كشورهاي مختلفي از آمريكاي لاتين تا ژاپن را بازار فروش محصولات خود كرده است. بنابراين محدود شدن در تكست در عصري كه فرمت هاي مختلفي براي تبادل فرهنگي وجود دارد رويه غلطي است.

كارشناس و فعال حوزه بين الملل در ادامه بيان كرد: تركيه در كشورهايي كه ممكن است رابطه سياسي خوبي با آنها نداشته باشند، بستر فرهنگي خود را حفظ ميكند. با وجود اختلافات سياسي تركيه و سوريه، بسياري از محصولات تركيه اولين بار در سوريه دوبله ميشود. اين نكته مهمي است كه آنها جز كانال ديپلماسي سياسي، مسير ديپلماسي فرهنگي را نيز پيگيري ميكنند و اگر در جايي ديپلماسي سياسي جواب ندهد، ديپلماسي فرهنگي را حفظ مي كنند تا ارتباط به طور كامل قطع نشود.

“سهم ناشران ما از بازار قابل توجه كتاب در تركيه چقدر است؟ هنوز در تركيه آثاري كه عرضه كننده و نمايندگي كننده از ايران است، آثار دكتر علي شريعتي است، در حاليكه ما در دهه هاي گذشته متفكران جدي و آثار قابل توجهي داشته ايم و به دلايلي نتوانسته ايم اين آثار را آن چنان كه بايد در حوزه بين الملل عرضه كنيم.”

استاد حوزه و دانشگاه در بيان ويژگي محصولات فرهنگي تركيه گفت: نگاه فرهنگي در اغلب آثار تركي، معرفي تركيه به عنوان كشوري فاخر و نيز پيگيري هدف تقويت رابطه دولت-ملت است. حال سينماي ايران چه وضعيتي دارد؟ آيا توليدات آن قابل صادرات است؟ آثاري مانند محمدرسول الله(ص) از آقاي مجيد مجيدي در كشورهايي كه با آنها ديپلماسي رسمي چنداني نداشتيم، مانند بحرين و عربستان سعودي پخش شد؟

وي در ادامه اظهار داشت: تركيه جزو ده كشور اول جهان در حوزه نشر كتاب است. حال چقدر از رمان ها و آثار منتشر شده در تركيه در ايران عرضه ميشود؟ و سهم ناشران ما از بازار قابل توجه كتاب در تركيه چقدر است؟ هنوز در تركيه آثاري كه عرضه كننده و نمايندگي كننده از ايران است، آثار دكتر علي شريعتي است، در حاليكه ما در دهه هاي گذشته متفكران جدي و آثار قابل توجهي داشته ايم و به دلايلي نتوانسته ايم اين آثار را آن چنان كه بايد در حوزه بين الملل عرضه كنيم، يا فهمي از ذائقه مخاطب بين المللي نداشته ايم يا خوب ترجمه نكرده ايم و يا در اين بازارها حضور نداشته ايم.

كارشناس ديني و مبلغ بين المللي گفت: تركيه را فقط در تركيه جغرافيايي نبينيم، و ايران را هم در ايران جغرافيايي محدود نكنيم. ميليون ها نفر ترك در سراسر جهان ميتوانند مخاطب ما باشند و ميليون ها نفر ايراني ساكن در كشورهاي ديگر ميتوانند در اين تعاملات فرهنگي سهم و نقش آفريني داشته باشند.

“بالانس بودن تبادلات به معناي هم طرازي در همه حوزه ها نيست، ممكن است در حوزه اي يك طرف و در حوزه هاي ديگر طرف مقابل ظرفيت هاي بيشتري داشته باشد و بايد استفاده شود، معناي این تبادل هماهنگي ای است كه به تقويت و تغنيه دوطرف كمك كند.”

جهانگيري با تاكيد بر اهميت بالانس بودن حجم تبادلات فرهنگي بين دو كشور گفت: بالانس بودن تبادلات به معناي هم طرازي در همه حوزه ها نيست، ممكن است در حوزه اي يك طرف و در حوزه هاي ديگر طرف مقابل ظرفيت هاي بيشتري داشته باشد و بايد استفاده شود، معناي این تبادل هماهنگي ای است كه به تقويت و تغنيه دوطرف كمك كند. مولفه هاي فرهنگي بسياري براي قرابت و افزايش تعاملات وجود دارد. مولوي ظرفيت كمي است؟ يا مثلاً حاج ولي بكتاش كه زادگاه او نيشابور است، اگر بر اين زادگاه تأكيد شود، شهر مشهد مقدس مورد توجه بالغ بر ۲۵ ميليون شهروند علوي مذهب تركيه قرار ميگيرد البته تا وقتي در تعاملات طرفين به جاي رويكرد تعاملي، به رويكرد تهاجمي بينديشد، اين تعاملات دچار ضربه شده و ممكن است يكديگر را متهم به ترويج شيعه گري يا عثماني گري كنند.