پایان جنگ سرد، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و مرگ کمونیسم روسی برای بلوک غرب نقطه عطف مهمی در تاریخ نظم جهانی بود؛ زیرا همه چیز برای تحقق رویای قدیمی لیبرال دموکراسی آماده به نظر می‌رسید. از نیمه قرن بیستم محققان علوم اجتماعی این ایده را مطرح کردند که تاریخ مصرف ایدئولوژی‌های بشری که مربوط به قرن نوزدهم و بیستم میلادی است، تمام شده و با پایان کمونیسم، ایدئولوژی‌های بزرگ و جهان شمول از رده خارج خواهند شد. پاسخ‌ها به مساله پایان ایدئولوژی‌ها، متعدد بود؛ ایده پایان تاریخ فرانسیس فوکویاما یکی از این ایده‌ها بود. که لیبرال دموکراسی را نظام اصلح پیروز دانست.

فوکویاما برای نخستین بار از موضوع پایان تاریخ سخن گفت اما پایان تاریخ از نظر فوکویاما به معنای اتمام حیات بشر یا جهان نبود؛ بلکه ناظر بر پایان حیات ایدئولوژی‌ها و مکاتب بشری رقیب لیبرالیسم بود. بنابراین منظور از تاریخ، نبرد ایدئولوژی‌ها با یکدیگر در دوره مدرن است که با شکست کمونیسم روسی در ۱۹۹۱ میلادی، به پایان خود رسیده است.

صوت نشست مجازی مصیر غرب با موضوع «بررسی نظریه پایان تاریخ فوکویاما» با حضور علیرضا بلیغ را بشنوید.