وضعیت بغرنج اقامه دین در روزگار مدرن

سومین جلسه گفتگو گام دوم انقلاب اسلامی با حضور دانشجویان رشته‌های مختلف در کانون اندیشه جوان برگزار شد. در این جلسه دکتر سجاد صفارهرندی، مدیر گروه مطالعات اجتماعی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی به ارائه مطالب مهمی دربارهٔ بیانیه گام دوم انقلاب پرداخت.
صفارهرندی در ابتدای جلسه با اشاره به جلسهٔ قبل افزود: انقلاب اسلامی نوعی اخلال در مسیری است که غرب برای بشریت ترسیم کرده بود؛ اما این ستیز با نظامات قبلی و تثبیت‌شده جهان، بدون هزینه نخواهد بود. وی در ادامه سرفصل‌های خود را در بیانیه گام دوم انقلاب جستجو کرد. صفارهرندی با استناد به دو قسمت از بیانیه اذعان داشت: حضرت آقا در دو قسمتی که می‌فرمایند ما هیچ تجربه‌ای نداشتیم و همه‌چیز علیه ما بوده است به پیامدهای همین ستیز با غرب اشاره‌کرده‌اند.
مدیر گروه مطالعات اجتماعی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در ادامه به منازعات گوناگون پرداخت و افزود: سیاستمداران و قدرت‌های گوناگون از همان ۲۷ بهمن سال ۱۳۵۷ دشمنی‌های خود را علنی کردند و باعث فتنه های قومی شده‌اند. البته این فتنه‌ها پیامد ایدئولوژی قوم‌گرایانه و باستان‌گرایانه فارسی‌گرای رژیم پهلوی بود. اما در عین حال، اسناد لانه جاسوسی‌ای از پیوند منظم دولت‌های غربی با فتنه گران اقوام مختلف سخن می‌گوید. وی با اشاره به مشکلات اقتصادی و فقدان نیروی انسانی گفت: بخش عمده نیروهای پیروز کنندهٔ انقلاب، هیچ تجربهٔ مدیریتی نداشته‌اند و بسیاری از نیروهای متخصص نظام سابق یا به واسطه‌ی انقلاب حذف شده و یا خودشان رفته بودند. وی در ادامه افزود: باوجود همه این مسائل، مشکل اصلی چیزی دیگری بود؛ پای نهادن بر مسیری که تاکنون پیموده نشده بود اصلی‌ترین مشکل انقلاب اسلامی در ابتدای راه خود بود. سجاد صفارهرندی با اشاره به فرآیند انقلاب‌های مختلف اذعان داشت: اگر قرار باشد قبل از وقوع انقلاب‌ها تمام شرایط را پیش‌بینی کند و راه‌حل ارائه بدهد، هیچ‌گاه هیچ حرکت و جنبشی در عالم شکل نخواهد گرفت.
صفارهرندی یکی از فتح‌الفتوح‌های امام (ره) را شکل دهی به شاکلۀ یک نظام سیاسی دانست که در آن ایدۀ مرکزی حکومت دینی با سازوکارهای جهان مدرن جمع شده بود. ایشان با ارائه یک دکترین منحصربه‌فرد فقهی، مبنای نظمی سیاسی را گذاشتند که در فضایی پربحران و پرمسأله ۴۰ ساله دوام آورده و از گردنه¬های دشواری گذشته است.
وی در ادامه به مشکلات گریز ناپذیر ناشی از این تلفیق اشاره کرد و افزود: به تدریج برای انقلابیون روشن شد که نهادها و فرآورده‌های تمدن غرب خالی از اقتضائات آن تمدن نیستند و لذا بهره‌گیری از آنها چندان سهل و بی مسأله نیز نیست. شهید آوینی از پیشگامان درک این نکته بود.
صفارهرندی بر مبنای این تلقی شیوه‌های گوناگون تعامل با نهادها و فرآورده¬های غرب را برشمرد:
۱) تمام دستاوردهای غرب را حذف کنیم. این دسته بسیار قلیل و کم تعداد بوده‌اند. عملاً چنین امری هم امکان نداشت.
۲) نظری شبیه به انجمن حجتیه که که ما تا زمان ظهور امام زمان امکانی برای ایجاد نظم دینی نداریم و باید به دیانت فردی بسنده کنیم..
۳) تفکر حداقلی درباره اسلام و انقلاب که اساساً تعارض میان اسلام و تمدن جدید غرب را منتفی می‌شمارد و بر لزوم پیوستن به آن تأکید می‌کند. اسلام نظام اقتصادی و تمدنی خاصی ندارد و باید از غرب تبعیت کرد.
۴) در مقابل تمام موارد فوق می‌توان به روح بیانیهٔ گام دوم انقلاب اشاره داشت. مهم‌ترین کلیدواژه در این بیانیه، تمدن نوین اسلامی است. تمدن نوین اسلامی ضمن مواجهه با دستاوردهای تمدن غرب سعی می‌کند آن‌ها را از بستر اصلی تمدنی جدا کند و بر اساس تمدن اسلامی خود بازیابی کند.
مدیر گروه مطالعات اجتماعی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در پایان با جمع‌بندی مطالب خود افزود: این به معنای گزینشگری ساده انگارانه نیست بلکه تسخیر و ولایت یافتن بر این امور در یک فرآیند تاریخی و تمدنی است. چیزی که شهید آوینی با عنوان ولایت یافتن بر تکنیک و یا خرق حجاب تکنیک از آن یاد می‌کند.

لازم به ذکر است حلقه گفتگو پیرامون بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی در ۹ نشست دیگر برگزار خواهد شد. این دوره آموزشی در روزهای یکشنبه و سه شنبه هر هفته از ساعت ۱۶ الی ۱۸ در کانون اندیشه جوان برگزار می گردد.

گزارش جلسه دوم دوره گام دوم انقلاب اسلامی را اینجا بخوانید.

دیدگاه شما

پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.