به گزارش روابط عمومی کانون اندیشه جوان؛ به بهانه ایام ولادت حضرت زهرا(س) و هفته زن ، سومین نشست از سلسله جلسات «زن و جامعه اسلامی» با دکتر ابوالفضل اقبالی با موضوع «نقدی بر زردنگاری‌های اینستاگرامی درباره زن» در قالب لایو اینستاگرامی برگزار شد.
دکتر اقبالی با اشاره به مفهوم زرد نگاری گفت: زردنگاری در اینستاگرام و فضای مجازی بستر بسیار فراهمی برای زردنگاری درباره مفاهیم را دارد و اساسا این فضای مجازی بستر شکل‌گیری و رشد این نوع مطالب است. در چنین فضای مواجهه عقلایی و فلسفی با مباحثی که اینچنین مطرح شده‌اند به نوعی ضایع کردن فلسفه و اندیشه است. این زردنگاریها مشتری محور هستند که در اینستاگرام معادل فالووریابی است و همچنین قائم به چهره و نوعی سلبریتی محوری است. سومین ویژگی زردنگاری هم جنجالی‌گویی است. جنجال ایجاد کردن معمولاً یکی از ویژگی‌های این نوع مطالب است. یکی دیگر از ویژگی‌های این نوع مطالب هم کم عمق بودن و سطحی بودن آنهاست. حتما مطالب عمیق نمی‌توانند زرد باشند و معمولا اقبال مخاطب هم به آنها کم‌تر است. یک ویژگی دیگر زردنگاری این است که وابسته به تحریف حقایق است. این نوع مطالب معمولا گزینشی و با تحریف اصل مطلب می‌توانند جنجال آفرینی کنند. اجمال و ابهام نیز حاشیه امنیت این نوع مطالب است. این رویکرد مخاطب را هم منفعل می‌خواهد و هر مخاطبی که چالش ایجاد کند را بایکوت میکند.
دکتر اقبالی با اشاره به همین زردنگاریها در حوزه زنان ویژگی‌های این نوع مطالب را بیشتر توضیح دادند: این نوع مطالب در حوزه زنان چند ویژگی شاخص دارند. اول اینکه این مطالب عموماً دارای وجوه احساسی برجسته هستند و در آنها معمولاً غلبه با احساسات است تا منطق و عقلانیت. این مساله هم نشأت گرفته از غلبه احساسات در زنان است که مخاطب اصلی این دست از مطالب هستند. ویژگی دیگر این است که این مطالب با نُرم حاکم بر جامعه در تضاد هستند. این مخالف‌خوانی با نرم حاکم جامعه هم مخاطب‌پسند است و هم قابلیت جنجال آفرینی دارد. ویژگی دیگر این مطالب این است که معمولاً با مشهورات زنده است و ویژگی آخر آن هم این است که از پژوهش امتناع میکند.
ایشان آسیب‌هایی را که اینگونه مطالب به فضای اندیشه‌ای در کشور وارد می‌کنند را توضیح داده و گفتند: «یکی از آسیب‌های اصلی این نوع از مطالب این است که بعضی از انسان‌های نخبه و با استعداد ما را دچار مشکل میکند. چون مخاطب اینستاگرامی دنبال مطالب اینچنینی است بعضی از انسان‌های نخبه ما در مباحث مربوط به علوم انسانی دچار این آفت می‌شوند. در مباحث مربوط به زنان این آفت آسیب‌هایی دارد که اولین آسیب آنها مدعی پروری دارد. یعنی افراد قبل از اینکه عمیق بشوند به دلیل شاذگویی دیده و مدعی می‌شوند. آسیب بعدی لمپنیزم و ابتذال نظری است. این ادبیات افراد را به جایی می‌کشاند که بدیهیات را نادیده می‌انگراند. مباحث اینها هم معمولا هیچ مبنای نظری ندارد و معمولا در بستر یک نارضایتی شکل می‌گیرند. »
در انتها دکتر اقبالی ایده‌هایی که معمولا در این نوع مطالب در حوزه مطرح می‌شوند را دسته‌بندی کرده و در مورد ایدههای پر طرفدار در حوزه زنان اینگونه توضیح دادند که : «چند ایده وجود دارد که در مورد زنان معمولاً در این زردنگاریها مورد توجه است. یکی از این موارد دوگانه حجاب و عدالت است. معمولا اینگونه گفته میشود که چون مردم گرسنه هستند چرا باید به حجاب بپردازیم؟ این شبه‌ای است که به اصطلاح لایک‌خور بالایی دارد. اما افرادی که این صحبت‌ها را می‌کنند اصلا حاضر به گفتگو در این مورد هم نیستند و جواب نمی‌دهند که مگر این دو امر تزاحمی با هم دارند که پرداختن به یکی ما را از پرداختن به دیگری باز دارد؟ حتی متولیان این دو امر هم یکی نیستند.
یک ایده دیگر این است که مردسالاری شاکله حاکمیت را تسخیر کرده و در تار و پود حاکمیت رسوخ کرده و زنان هم باید با آن مبارزه کنند. این حرف هم حرف جذابی است که هیچ مبنای استدلالی برای آن ارائه نمی‌شود و حتی پدرسالاری و مردسالاری در آن به درستی تعریف نمی‌شوند. حتی بد بودن آن هم یک امر مفروض است و مستدل نیست. شما اگر ادبیات دینی ما را هم بررسی کنید در هیچ جای دین چنین چیزی وجود ندارد. در دین بر تمایز و تفاوت تکوینی زن و مرد تکالیف و حقوق متفاوتی دارند که کسی در این زردنگاریها به آن به طور نظری و مستدل نمی‌پردازد.
یک ایده دیگر نوعی پرداختن جنسیتی به فعالیت زنان بزرگ صدر اسلام است که فعالیت آنها را نوعی کنش در برابر مردسالاری آن زمان قلمداد می‌کنند. این مباحث هم تنها مباحثی زرد و بدون پشتوانه نظری است که تنها مخاطب‌پسند هستند. نه حضرت زهرا (سلام الله علیها) وقتی خطبه فدکیه را ایراد می‌ککند یک زن هستند و نه حضرت علی (علیه السلام) وقتی از بیعت با خلفا امتناع میکند یک مرد هستند. جنسیت در اینجا اصلا موضوعیت ندارد. این بزرگوارن انسان‌های مومنی هستند که تکلیفی بر دوش دارند و به تکلیف عمل می‌کنند.
متاسفانه فضای اندیشه‌ای که در حوزه زنان در اینستاگرام دچار این آفت به طور جدی هست و مخاطب باید هوشیارانه عمل کند و برای مباحث دلیل بیاورد و چون و چرا کردن در مباحث اندیشه‌ای یک اصل است.»
پاسخ