محمدرضا وحیدزاده مطرح کرد؛
رابطه مستقیم هنر و ادبیات با هویت تمدن ایرانی
محمدرضا وحیدزاده با بیان اینکه رهبر انقلاب امین شعر انقلاب به شمار می‌روند، گفت: حضرت آقا یکی از فرهنگی‌ترین مدیران جمهوری اسلامی است چرا که هنر و ادبیات در جامعه ایرانی دارای جایگاه خاص و ویژه است.
محمدرضا وحیدزاده نویسنده و محقق در گفتگو با کانون اندیشه جوان در خصوص اهمیت ادبیات در مساله تمدن سازی و حرکت به سوی تمدن نوین اسلامی اظهار داشت: زمانی که از تمدن سازی سخن به میان می‌آید در اصل سخن از یک ساختار منسجم و پیکرۀ به هم تنیده ای است که دارای اجزای مختلف بوده که هر کدام از این اجزا با یکدیگر در ارتباط هستند. بنابراین می‌توان گفت تمدن به مثابه یک موجود زنده‌ای است که اجزای آن با هم در ارتباط هستند. از این رو در این سطح از تمدن سازی اهداف و چشم اندازی ترسیم میشود که باید برای همه آن اجزا ایده و طرح در نظر گرفته شود.
وی با بیان اینکه ادب و هنر منفک از دیگر بخش‌ها نیست و باید برای آن نیز طرح و ایده ارائه شود تا دیگران بتوانند صدای منحصر به فرد این بخش را بشنوند و حس کنند ادامه داد: اما در یک سطح عمیق‌تری می‌توان گفت نقش هنر و ادبیات فراتر از این است و حتی می‌توان بیان داشت نقشی که هنر و ادبیات ایفا میکند در کنار دیگر اجزا نیست و نقشی به مراتب راهبردی‌تر و پیش برنده‌تر است برخلاف تصوری که در اذهان عمومی وجود دارد و فکر می‌کنند ادبیات و هنر بعضا امری تفننی و در اولویت آخر است.
وحیدزاده با بیان اینکه جوامعی که فاقد هنر و ادبیات هستند دارای تمدن نیستند گفت: این مهم تنها به ایران و تمدن ایرانی و اسلامی اختصاص ندارد چرا که نمی‌توان در همه جوامع بشری تمدن تأثیرگذار، ماندگار و مهمی را سراغ گرفت که هنر و ادبیات نقش تعیین کننده‌ای در آن تمدن ایفا نکرده باشد، زیرا هنر و ادبیات به تمدن معنا می‌بخشد، معنا سازی میکند و پیش می‌رود و به فردا رنگ می‌دهد. طوری که انسان به یاری آن می‌تواند از لحظه اکنون فراتر رفته و در یک افق دوردست‌تر به پرواز در آید و برای جامعه آینده‌ای را به تصویر بکشاند.
این نویسنده و محقق افزود: زمانی که پیامبراسلام قرآن کریم را قرائت می‌فرمود مشرکان او را متهم می‌کردند که شعر می‌سراید؛ این کلام از یک جهت فروکاست شعر و از جهت دیگر پرده برداری از یک حقیقت است. اینکه آن کلام الهی افقی را برای جامعه و مردم ترسیم میکند که پیش از این شبیهش را در دورۀ جاهلی و شرک، از کاهنان و شعر سراغ داشتند. امروز تمدن پوسیده غرب هنر خودش را دارد و با همان هنر که التبه امروزه به صورت سینما و رسانه تجلی یافته است خودش را پیش می‌برد، تثبیت میکند و گاهی خودش را در آینده می‌سازد. هالیوود همیشه نقش رسانه‌ای ندارد گاهی اوقات خودش را در آینده می‌سازد برای مثال خیلی از اتفاقاتی که امروز رخ می‌دهد سالهای گذشته در خیال و اندیشه فیلم سازان هالیوودی رقم خورده است. چرا که فیلم سازان به مثابه هنرمند می‌توانند مستظهر به الهامات رحمانی و گاهی متکی به الهامات شیطانی باشند؛ بنابراین خیلی از فیلم سازان غربی تصویری از آینده به تصویر می کشند که چه بسا این تمدنی که دیوانه وار و اهریمنی در حال پیش روی است گاهی همین چهره اهریمنی خودش را در همین آینۀ هنر و سینمای غرب دیده است و اتکا به الهامات شیطانی داشته.
وی افزود: امروزه که از هوش مصنوعی بسیار سخن گفته میشود حدود ۱۰ الی ۲۰ سال پیش در سینمای هالیوود مشاهده می‌شد. گویی این روزها را در آن فیلم‌ها پیش بینی می‌کردند.
وحیدزاده بیان داشت: ادبیات و هنر بر خلاف برخی از ساحات و ابعاد اجتماعی دیگر، در بحران‌ها و لحظات خطیری که جامعه از سر می‌گذراند، می‌تواند شکوفاتر و پرثمرتر شود. مثلا در دوران جنگ یا اشغال یا بیماری ممکن است اقتصاد یا صنعت آسیب ببیند. اما هنر این‌گونه نیست. ما آثار هنری بسیاری در تاریخ ایران و دیگر جوامع سراغ داریم که وقتی جامعه در یک وضعیت بحرانی قرار گرفته است آثار هنری مهم در همان زمان خلق شدند که گاهی اوقات نقش التیام بخش داشتند و گاهی اوقات نقش همبستگی ایفا کردند و گاهی اوقات نیز با باز کردن ابعاد دیگر آن بحران توانسته اند میزان پذیرش را برای مردم افزایش دهند گاهی اوقات نیز امید بخش بوده و یا همنوا با رنج‌ها به صورت اشعار اعتراضی خود را نشان داده است. فردوسی و شاعران دیگر در دوران‌های مختلف به تناسب و اقتضای دوره توانستند زبان را قوام ببخشند و فراتر از آن، معنا بیافریند.
این نویسنده و محقق ادامه داد: در دوران انقلاب و جنگ نیز شاهد این مهم بودیم که بسیاری از شاعران و هنرمندان توانستند با مردم هم صدا شوند، رنج آنان را به تصویر بکشند و از آینده سخن بگویند آنان توانستند معنایی را خلق کنند و گاهی مروج معنای والایی بودند. مثلا انقلاب اسلامی انقلابی بر آمده از فرهنگ تشیع بود و گره خورده با فرهنگ عاشورا که در بسیاری از آثار هنری این پویند مشاهده میشود و این هنر را می‌توان در منازل و کوچه‌ها و … با چنین رویکردی مشاهده کرد. تاریخ ایران شعر ماندگار و اثرگذاری مثل شعر انقلاب را دارد. با همین هنر و ادبیات بسیاری از معانی را توانستند با فرهنگ توده‌های مردم پیوند دهند و گاهی اوقات باعث پیشرفت فرهنگ شدند. ایران در دوره‌های تاریخی مختلف دارای فراز و فرود بوده و در دوره حاضر نیز شاهد این مهم بودیم و همین اتفاقاتی که در این سال‌ها رخ داد بسیاری از شاعران به میدان آمدند و نسل سوم و چهارم همان شاعرانی که پیشتر و در دوران دفاع مقدس حماسه‌سرای آن دوران بودند، امروز در صحنه حاضرند.
وی با بیان اینکه رهبر انقلاب امین شعر انقلاب به شمار می‌روند خاطرنشان کرد: حضرت آقا یکی از فرهنگی‌ترین مدیران جمهوری اسلامی است و به تعداد انگشتان یک دست می‌توان افرادی را نام برد که در عین حالی که بینش و نگاه سیاسی نافذی دارند فهم درستی از فرهنگ نیز دارند و این باعث افتخار و مباهات ملت ایران است که رهبر انقلاب این ویژگی منحصر به فرد را دارد. مقام معظم رهبری از این فضا بر آمده است ایشان قبل از انقلاب اسلامی تعاملاتی با اهالی فرهنگ و هنر داشتند. شرحی از دیدارها و مراوداتی که با اهالی فرهنگ و هنر داشتند و جلساتی که ایشان شرکت می‌کردند در همین کتاب آمده. امروز هم همچنان و با وجود همه مسوولیت‌های سنگینی که در طول انقلاب داشتند پیوندشان برقرار بود و رابطه خود را با جامعه هنری قطع نکردند. این نشان می‌دهد که این مساله برای ایشان یک مساله تفننی نیست اگر مساله تفننی بود می‌توانست در دوره‌ای کمرنگ و یا با مسوولیت‌های بزرگی که ایشان داشتند این مهم به حاشیه برود. اما همیشه مشاهد کردیم که در هر برهه‌ای به این مهم اهمیت دادند و تأکید دارند که این ارتباط برقرار باشد. ایشان ضمن اهمیتی که برای فرهنگ و هنر قائل هستند نقش ویژه ای هم برای شعر قائل هستند و این می‌تواند دلیل مهمی داشته باشد و آن مختصات فرهنگی و تاریخی خاص ملت ایران است که در فرهنگشان شعر یک جایگاه ویژه‌تری دارد و خیلی از میراث حتی فلسفی و علمی این ملت با آثار شعرا حفظ شده و به دست ما رسیده است.
پاسخ