فقه سياسى، مجموعه‏اى از مباحث فقهى است که با رفتار سیاسی و دانش سياست مرتبط بوده و تكاليف شرعى زندگى سياسى مومنان بلکه شهروندان را تعیین کرده و روش اداره مطلوب جامعه را بر اساس منابع و ادله معتبر شرعى، تبیین و توصیه مى‏كند. فقه سیاسی از دوره صفویه، با اقتدار فقیهان شیعه توسعه یافت و فقه به عنوان دانش مستند به نصوص شرعی از نظر کمی و کیفی دچار تحول شده و طبیعتا کارویژه‌های متفاوتی از جمله کارویژه سیاسی برای آن رقم خورد.

قرارداد امتیاز انحصاری تولید، خرید و فروش و تجارت دخانیات یعنی توتون و تنباکوی کشت ایران در داخل و خارج از کشور به یک تبعه انگلیسی؛ باعث نارضایتی‌های در بین اقشار مختلف جامعه شد که این نارضایتی‌ها موجب شکل‌گیری نهضت تحریم تنباکو در ایران شد و فعالیت‌های علما در مبارزه به اقدامات کمپانی رژی و صدور حکم تحریم تنباکو از سوی میرزای شیرازی اقدامی بی‌سابقه در تاریخ مرجعیت در دوره قاجار محسوب می‌شود؛ زیرا جریان مرجعیت به‌طور همزمان در برابر استعمار اقتصادی بیگانه و استبداد داخلی دربار قاجار ایستادگی کردند.

در همین راستا در کانون اندیشه جوان قصد داریم تا در روز سه‌شنبه و چهارشنبه ۱۰ و ۱۱ خرداد ماه ساعت ۲۱ با حضور سیدسجاد ایزدهی و محمدمحمود هاشمی در نشستی مجازی تحت عنوان «درآمدی بر فقه سیاسی شیعه با نگاهی به جنبش تنباکو» و «روایت تاریخی قیام تنباکو» ‌در صفحه اینستاگرام کانون اندیشه جوان به نشانی _canoon_org@  به گفتگو بپردازیم.

نشست اول : درآمدی بر فقه سیاسی شیعه با نگاهی به جنبش تنباکو

فقه سياسى مجموعه‏اى از مباحث فقهى است که با رفتار سیاسی و دانش سياست مرتبط بوده و نه تنها تكاليف شرعى زندگى سياسى مومنان بلکه شهروندان را تعیین کرده و روش اداره مطلوب جامعه را بر اساس منابع و ادله معتبر شرعى، تبیین و توصیه مى‏كند. فقه سیاسی در گذشته همراه با تقیه و خوف از سلاطین جائر بوده و شیعیان در جایگاه اقلیت قرار داشتند، اما با تغییر فضای مذهبی سیاسی جامعه ایران در قرون اخیر به ویژه از دوره صفویه، اقتدار فقیهان شیعه توسعه یافت و فقه به عنوان دانش مستند به نصوص شرعی از نظر کمی و کیفی دچار تحول شده و طبیعتا کارویژه‌های متفاوتی از جمله کارویژه سیاسی برای آن رقم خورد.

وضعیت فقه سیاسی از مشروطه تا انقلاب اسلامی، حرکت از فقه حداقلی ماقبل مشروطه و فقه عرفی دوره مشروطه به فقه سیاسی بوده است. مراجع شیعه در دوره قاجار نقش مهمی در پیشبرد احکام اسلامی در حوزه سیاست و اجتماع داشتند. مرجعیت شیعه در دو قرن گذشته تا پیش از انقلاب اسلامی، دارای سه کارکرد مهم بوده است: مرجعیت دینی، تظلم خواهی و وحدت ملی. در این بین نهضت تحریم تنباکو در دوره ناصری یک نقطه عطف در توسعه نقش سیاسی علمای شیعه در حوادث سیاسی و اجتماعی و در نتیجه گشوده شدن باب جدیدی در توسعه دانش فقه سیاسی بوده است.

در همین راستا در کانون اندیشه جوان قصد داریم تا در روز ‌سه‌شنبه ۱۰ خرداد ماه ساعت ۲۱ با حضور سیدسجاد ایزدهی در نشستی مجازی تحت عنوان «درآمدی بر فقه سیاسی شیعه با نگاهی به جنبش تنباکو» در صفحه اینستاگرام کانون اندیشه جوان به نشانی _canoon_org@  به گفتگو بپردازیم.

نشست دوم : روایت تاریخی قیام تنباکو

قرارداد رژی قراردادی بین ناصرالدین شاه با یک شرکت انگلیسی به نام رژی است که در سال ۱۸۹۰ میلادی منعقد شد. بر اساس این قرارداد، امتیاز انحصاری تولید، خرید و فروش و تجارت دخانیات یعنی توتون و تنباکوی کشت ایران در داخل و خارج از کشور به مدت پنجاه سال واگذار شد. پیامدهای گوناگون قرارداد تنباکو موجب نارضایتی‌های در بین اقشار مختلف جامعه شد که این نارضایتی‌ها باعث شکل‌گیری نهضت تحریم تنباکو در ایران شد. مشکلاتی که بر اساس قرارداد رژی برای مردم ایران پیش آمد، در سه بعد فرهنگی-مذهبی، اقتصادی و سیاسی قابل بررسی است.

پناهگاه و مرجع مردم برای حل این‌گونه مشکلات سیاسی و اجتماعی، علما و مراجع بودند. علت اصلی رجوع مردم و اقشار مختلف جامعه به علمای بزرگ شیعه این بود که مردم معتقد بودند رهبری و سرپرستی جامعه اسلامی و امت اسلامی بعد از پیامبر و ائمه معصومین بر عهده علماست و به همین دلیل معتقد بودند که میرزای شیرازی وظیفه دارد درباره مساله تنباکو اقدام کند.

در همین راستا در کانون اندیشه جوان قصد داریم تا در روز چهار‌شنبه ۱۱ خرداد ماه ساعت ۲۱ با حضور محمدمحمود هاشمی در نشستی مجازی تحت عنوان «روایت تاریخی قیام تنباکو» در صفحه اینستاگرام کانون اندیشه جوان به نشانی _canoon_org@  به گفتگو بپردازیم.